آموزش راه اندازی و تنظیم یک شبکه LAN کوچک

مهندس مصطفي شميزي

اگر در محیط کار یا منزل خود با بیش از یک کامپیوتر سروکار دارید احتمالا به فکر افتاده اید که آنها را به یکدیگر متصل کرده و یک شبکه کوچک کامپیوتری راه بیا ندازید .

با اتصال کامپیوتر ها به یکدیگرمیتوانید چاپگرتان را بین همه آنها به اشتراک بگذارید از طریق یکی از کامپیوتر ها که به اینترنت وصل است بقیه را نیز به اینترنت متصل کنید از هر یک از کامپیوتر ها به فایل های خود از جمله عکس ها ، آهنگ ها و اسناد دسترسی پیدا کنید ، به بازی هایی بپردازید که به چند بازیکن با چند کامپیوتر نیاز دارند . و بالاخره این که خروجی وسایلی چون DVD PLAYER یا وب کم را به سایر کامپیوتر ها ارسال کنید .

در این مقاله ضمن معرفی روش های مختلف اتصال کامپیوتر ها به یکدیگر انجام تنظیمات دستی را برای بهره بردن از حداقل مزایای یک شبکه کامپیوتری به شما نشان می دهیم .

ذکر این نکته هم لازم است که قسمت اصلی این مقاله به نصب نرم افزار اختصاص دارد اما در انتهای مطلب در خصوص ساختار شبکه و مسائل فیزیکی آن هم توضیحاتی داده ام

روشهای اتصال:

برای اتصال کامپیوتر هایی که در فاصله ای نه چندان دور از یکدیگر قرار دارند راههای مختلفی وجود دارد که عبارتند از :

1.       سیم کشی دیتا به صورت تو کار در حین ساخت ساختمان که امروز بسیار متداول است .

در این روش همان گونه که برای برق ساختمان از قبل نقشه می کشند و مثلا جای کلید ها و پریز ها را مشخص می کنند برای شبکه کامپیوتری هم نقشه کشی و سیم کشی می کنند .

2.       قرار دادن سیم ها در کف اتاق و اتصال کامپیوتر هایی که در یک اتاق قرار دارند .

3.       استفاده از فناوری بی سیم

4.       استفاده از سیم کشی برق داخل ساختمان

5.       استفاده از سیم کشی تلفن داخل ساختمان

هر یک از اين روش ها ، مزایا و معایب خاص خود را دارند اما برای به اشتراک گذاشتن چاپگر ، فایل ها و اینتر نت باید کامپیوتر ها را به نحو صحیح و مناسبی تنظیم و آماده کنید و فرق نمی کند که کدام روش را انتخاب کرده باشید

به همین دلیل کار را از همین نقطه شروع می کنیم از آنجا که ویندوز  ايکس پي  پر استفاده ترین ویندوز ها در منازل و دفاتر کوچک هست نحوه اشتراک گذاری منابع در این ویندوز را مورد بحث قرار می دهیم هر چند در مورد سایر ویندوز ها مفاهیم تغییر نمی کند .

گام های اولیه :

برای راه اندازی شبکه در منزل خود این سه کار را باید انجام دهیم :

1.       انتخاب فناوری مناسب شبکه که مورد نظر در این مقاله اترنت استاندارد است

2.       خرید و نصب سخت افزار مناسب این کار، که اصلی ترین آنها کارت شبکه برای هر یک از این کامپیوتر ها و یک هاب – سوییچ است

3.       تنظیم و آماده سازی سیستم ها به نحوی که بتوانند همدیگر را ببینند و اصطلاحا با یکدیگر صحبت کنند

از این سه مرحله قدم سوم از همه مهم تر است .

ویندوز ايکس پی قسمتی به نام NETWORK SETUP WIZARD دارد که تنظیمات شبکه را برای شما انجام می دهد .

به غیر از این متخصصان هستند که در ازای دریافت دستمزد ، شبکه شما را در محل راه می اندازند .

نام گذاری کامپیوتر ها ، به اشتراک گذاشتن چاپگر ها ، فایل ها و اتصالات اینترنتی ،اساسی ترین کارهایی هستند که این افراد برای شما انجام می دهند .

اما اگر با مشکلی مواجه بشوید یا تنظیمات کامپیوتر تان بهم بخورد ، باید بتوانید خودتان شبکه را تنظیم کنید .

کلا بد نیست مفاهیم و اصول راه اندازی یک شبکه کامپیوتری را بدانید تا به هنگام ضرورت خودتان بتوانید دست به کار شوید .

به طور کلی کار هایی که باید انجام دهید تا یک شبکه (( مرده)) را ((زنده)) کنید و به بهره برداری از آن بپردازید ، از این قرار است :

·        نام گذاری کامپیوتر

·        دادن آدرس IP

·        به اشتراک گذاشتن فایل ها

·        به اشتراک گذاشتن چاپگر

·        انجام تنظیمات امنیتی

·        به اشتراک گذاشتن اتصال اینترنت

نام گذاری کامپیوتر:

بعد از نصب سخت افزار های مورد نیاز برای راه اندازی شبکه ، نوبت به نصب نرم افزار های آن می رسد.
در اولین قدم باید برای تک تک کامپیوتر های موجود در شبکه خود اسمی منحصر به فرد و غیر تکراری انتخاب کنید .

علاوه بر اسم کامپیوتر اسم گروه کاری یا WORK GROUP هم مهم است . تمام کامپیوتر های یک شبکه باید عضو یک گروه کاری باشند .

ویندوز اکس پی :

برای نام گذاری کامپیوتر در ویندوز اکس پی این مراحل را دنبال کنید :

1-پنجره control panel را باز کنید

2-اگر حالت نمایش آیکون ها به صورت کلاسیک نیست روی لینک classic new کلیک کنید .در این حالت بر نامه system را اجرا کنید .

3-در کادر محاوره ظاهر شده صفحه computer name را انتخاب کنید

4- بر روي گزينه change كليك كنيد .

- همان طور که ملا حظه می کنید کامپیوتر یک اسم کامل دارد و یک گروه کاری .

6-در کادر اول اسمی را تایپ کنید که می خواهید به کامپیوتر تان اختصاص دهید . این اسم هر چیزی می تواند باشد ، فقط نباید تکراری باشد . مثلا اسم کامپیونر اول را pc 1 بگذارید .

7-در کادر دوم اسمی را که می خواهید به گروه کاری خود اختصاص دهید وارد کنید .مثلا My office یا My Home یا هر چیز دیگر . حتی خود Work Group هم بد نیست .

8- در پایان OK و دوباره OK را بزنید . اگر ویندوز خواست ری استارت کند قبول کنید .

آدرس IP

آدرس IP نشانی هر کامپیوتر در شبکه است . کامپیوتر از طریق این نشانی است که یکدیگر را در شبکه پیدا می کنند .

در هر شبکه آدرس IP هر کامپیوتر باید منحصر به فرد و غیر تکراری باشد .

در باره IP و آدرس دهی از این طریق ، زیاد میتوان صحبت کرد ، اما از آنجا که در این مقاله قصد پرداختن به تئوری را نداریم بلا فاصله دست به کار می شویم . فقط ذکر این نکته را ضروری میدانیم که آدرس IP در واقع یک شماره چهار قسمتی است . هر قسمت عددی از 0 تا 255 است که با علامت نقطه از قسمت بعدی جدا می شود .

مثلا 192.168.0.1 یک آدرس IP است . مفهوم دیگر Subnet Mask است ، که توضیح آن هم از حوصله این مقاله خارج است . فقط این را قبول کنید که در یک شبکه کوچک ، subnet mask را به صورت 255.255.255.0 تعیین می کنیم .

در یک شبکه کوچک ، برای تمام کامپیوتر ها سه قسمت اول آدرس IP را یکسان می گیریم و فقط قسمت چهارم را برای هر کامپیوتر عدد متفاوتی را در نظر می گیریم .

مثلا در کامپیوتر اول آدرس 192.168.0.1 و برای کامپیوتر دوم آدرس 192.168.0.2 را می نویسیم و به همین ترتیب در بقیه کامپیوتر ها قسمت چهارم آدرس IP را عدد متفاوتی را می دهیم .

1-     طريق كنترل پنل  را باز كرده و  Network Connections را انتخاب كنيد

2-     بر روي آيكون Local area connection كليك راست كرده و گزينه properties را انتخاب كنيد .

1-     در پنجره بعدي روي Internet Protocol (TCP/IP) كليك كرده و كليد Properties را كليك نمايد .

1-     طبق توضيحات فوق IP مورد نظر و ساير اطلاعات را وارد كنيد

2-      دكمه OK و دوباره OK را بزنيد.

بعد از اين كه به همين ترتيب به بقيه كامپيوترها هم آدرسIP داديد، نوبت به share كردن فايل‌ها و فولدرها مي‌رسد. شبكه‌اي كه نتواند فايل‌هايش را با ديگران سهيم كند، زياد به درد نمي‌خورد. مثلاً مي‌توانيد مجموعه فايل‌هاي MP3 و موسيقي خود را در يكي از كامپيوترها بگذاريد و با share كردن آنها، به بقيه كامپيوترها هم اجازه دسترسي بدهيد.

به اشتراك گذاشتن فايل‌ها ( Sharing )

يكي از كاربردهاي اصلي شبكه، به اشتراك گذاشتن فايل‌ها ميان كامپيوترها است. اين كار در ويندوز، به ويژه ويندوز اكس‌پي، بسيار آسان است.

ويندوز ايكس پي

پنجره My Computer يا Windows Explorer را باز و فولدري را پيدا كنيد كه مي‌خواهيد فايل‌هاي آن را با ديگران به اشتراك بگذاريد. سپس با كليكِ راست روي آن فولدر، گزينه Sharing and Security را انتخاب كنيد. در كادر محاوره ظاهر شده، به صفحه Sharing برويد. حالا گزينه Share this folder را انتخاب كنيد و اسمي را براي فولدر تايپ كنيد كه مي‌خواهيد در شبكه به آن اسم شناخته شود.

وقتي فولدري را در شبكه به اشتراك مي‌گذاريد، اين اختيار را داريد كه نوع دسترسي به آن ( و فايل‌هاي موجود در آن ) را تعيين كنيد. اين دسترسي مي‌تواند به صورت فقط خواندني (read-only) باشد، يا دسترسي كامل (full control)  . وقتي دسترسي به صورت فقط خواندني باشد، كاربر اجازه ندارد فولدر را حذف يا چيزي داخل آن كپي كند، اما مي‌تواند محتواي فولدر را مشاهده و در صورت نياز آن را در كامپيوتر خود كپي كند. حتي مي‌تواند از همان جا به اجرا يا (مثلاً در مورد موسيقي) به پخش فايل‌ها بپردازد. در اين رابطه در قسمت تنظيم امنيت بيشتر صحبت خواهيم كرد.

براي دسترسي به فولدري كه به اشتراك گذاشته شده است، ازMy Computer، لينك My Network Places را كليك كنيد. اگر كسي در كامپيوتر خود فولدري را به اشتراك گذاشته باشد، اسم آنها در پنجره شما ظاهر خواهد شد. از اين جا به بعد، مثل اين است كه آن فايل‌ها و فولدرها در كامپيوترخود شما هستند. با دابل كليك روي اسم يك فولدر، مي‌توانيد محتواي آن را مشاهده كنيد. اگر بخواهيد مي‌توانيد فايل يا فولدر را به كامپيوتر خودتان منتقل كنيد. و اگر اجازه داشته باشيد، مي‌توانيد فايلي را حذف يا rename كنيد.

به اشتراك گذاشتن چاپگر

Share  كردن چاپگر در ويندوز ايكس‌پي بسيار آسان است:

1.        از منوي استارت، گزينه Printers and Faxes را كليك كنيد.

2.       با كليك راست روي آيكون چاپگري كه قصد share كردن آن را داريد، گزينه Properties را برگزينيد.

3.       در كادر محاوره ظاهر شده، به صفحه Sharing رفته و گزينه Share this printer را علامت بزنيد.

1.       بعد از دادن يك اسم مناسب براي چاپگر خود، دكمه OK را كليك كنيد.

حالا اگر بخواهيد از كامپيوتر خود به چاپگري دسترسي پيدا كنيد كه در شبكه share شده است، بايد به پنجره Printers and Faxes  برويد و از ستون سمت چپ، Add a new printer  را انتخاب كنيد. ويزاردي شروع به كار مي‌كند كه در يك مرحله از آن سؤال مي‌شود كه آيا چاپگر به كامپيوتر خودتان متصل است يا جزء چاپگرهاي شبكه مي باشد . شما بايد گزينه مربوط به چاپگر شبكه را انتخاب و سپس Next را بزنيد. بعد در شبكه جستجو كنيد و چاپگر مورد نظر را پيدا كنيد. پس از نصب چاپگر، مي‌توانيد به چاپ اسناد خود بپردازيد. درست مثل اين كه چاپگر به كامپيوتر خودتان متصل است.


تنظيمات امنيتي

منظور از تنظيمات امنيتي تعيين سطح دسترسي است كه يك كاربر از راه دور مي‌تواند روي يك فايل يا فولدر share شده داشته باشد. اين كار در دو حالت اصلي  "خواندن" و " نوشتن " مي‌تواند باشد. وقتي مي‌گوييم خواندن، يعني كاربر مي‌تواند محتواي فولدر را ببيند، فايل‌هاي آن را باز، اجرا، پخش يا مشاهده كند، و در صورت نياز آنها را به كامپيوتر خود كپي كند. اما نوشتن، يعني اين كه كاربر مي‌تواند فايل‌هاي خود را داخل آن فولدر كپي كند، در صورت لزوم فايل يا تمام فولدر را حذف كند، يا اسم فايل‌ها يا فولدر را تغيير دهد.

اين كارها در ويندوز اكس‌پي به صورت كاملاً تفكيك شده و جزء به جزء قابل تنظيم هستند. مثلاً اجازه "ديدن محتواي فولدر" از اجازه " اجراي فايل‌هاي فولدر" كاملاً تفكيك شده‌اند، در حالي كه عملاً هر دو اين كارها جزو " خواندن " محسوب مي‌شوند.

اگر در كادر محاوره‌اي مربوط به share كردن فولدر ، روي دكمه Permissions كليك كنيد، كادر محاوره ديگري ظاهر مي‌شود. در اين حالت، گزينه‌هايFull Control ، Change و Read را مي‌بينيد كه هر كدام مي‌توانند پذيرفته (allow) يا رد (deny) بشوند. به طور پيش‌فرض، فقط گزينه Read پذيرفته است، كه يعني كاربران فقط اجازه ديدن و استفاده از فايل‌ها را دارند، نه چيز ديگر.

اگر دقت كرده باشيد، در كادر محاوره Permissions فهرستي از كاربران ارائه شده است. در اين شكل شما Everyone را مي‌بينيد كه دسترسي وي Read تعيين شده است. يعني هر كس كه اين فولدر share شده را بخواهد، فقط مي‌تواند آن را ببيند و استفاده كند. ولي شايد بخواهيد براي كاربران مختلف دسترسي‌هاي متفاوت تعريف كنيد. مثلاً كاربرAdministrator  مي‌تواند دسترسي كامل داشته باشد. براي اين منظور، با كليك روي دكمه Add فهرستي از كاربران تعريف شده در سيستم را خواهيد ديد. كاربر يا گروه كاربري مورد نظر خود را انتخاب و OK كنيد. حالا مي‌توانيد براي اين كاربر، دسترسي متفاوتي تعريف كنيد.

به اشتراك گذاشتن اتصال اينترنت

مايكروسافت با آگاهي از رواج شبكه‌ها كامپيوتري در خانه‌ها، اولين بار Internet Connection Sharing يا ICS را در ويندوز 98 به راه انداخت. اين قابليت با ويژگي‌هاي بهتر، بعدها در ويندوز اكس‌پي هم گنجانده شد.

با استفاده از ICS اين امكان براي شما فراهم مي‌شود كه وقتي يكي از كامپيوترها به اينترنت متصل است  ( از طريق مودم يا DSL يا ISDN و غيره)، بقيه كامپيوترهاي شبكه را از طريق اين كامپيوتر به اينترنت متصل كنيد. به عبارت ديگر در اينجا اتصال اينترنتي خود را با ديگران شريك مي‌شويد (يا share مي‌كنيد). اين ايده گرچه به لحاظ تئوري چيز ساده‌اي است، اما در اولين نسخه‌هاي ICS اشكالاتي وجود داشت كه اين كار را دشوار مي‌كرد. بعدها با اصلاح اين اشكالات در ويندوز ايكس‌پي، كار بسيار آسان شد.

ويندوز اكس‌پي

1.        پنجره Control Panel را باز و روي آيكون Network Connections دو بار كليك كنيد.

2.       با كليكِ راست روي آيكون Local Area Connection يا  High Speed Networking، گزينه Properties  را انتخاب كنيد.

3.       در كادر محاوره ظاهر شده، به صفحه Advanced برويد .

4.       گزينه Allow other network users to connect را علامت زده و OK كنيد.

توجه داشته باشيد كه اين كارها را روي كامپيوتري انجام مي‌دهيد كه مستقيماً به اينترنت متصل است.

ساختار شبكه

تا اينجا مطالبي را كه گفتيم مربوط به زمان بعد از انجام اتصالات فيزيكي يا به اصطلاح كابل‌كشي شبكه است. حالا ببينيم خود اين كابل‌كشي به چه صورت مي‌تواند انجام شود. همان طور كه گفتيم، راه‌هاي مختلفي براي وصل كردن كامپيوترها به يكديگر وجود دارد كه آسان‌ترين و در دسترس‌ترين آن‌ها اترنت است. لوازم و تجهيزات مورد نياز براي ساخت يك شبكه اينترنتي مي‌تواند به سادگي فقط اتصال دو كارت شبكه يا به پيچيدگي ارتباط چند روتر و سوييچ باشد. و در واقع همين انعطاف‌پذيري اين سيستم است كه باعث شده شركت‌هاي بزرگ و كوچك به سمت استفاده از آن بروند.

 از مزاياي سيستم شبكه‌بندي اينترنت مي‌توان به اين موارد اشاره كرد:

·         سريع‌ترين تكنولوژي شبكه‌بندي خانگي است ( 100 Mbps )

·        اگر كامپيوترها فاصله زيادي از يكديگر نداشته باشند، هزينه آن بسيار پايين است.

·         قابل اطمينان است.

·        نگهداري آن آسان است.

·        تعداد دستگاه‌هايي كه مي‌توان به شبكه متصل نمود تقريباً نامحدود است.

·        به لحاظ پشتيباني و اطلاعات فني بسيار فراگير است.

برخي از نقاط منفي اين تكنولوژي عبارتند از:

§         براي وصل كردن بيشتر از دو كامپيوتر به يكديگر، به تجهيزات اضافي نياز است.

§          در صورت نياز به كابل‌كشي اضافي و نصب پريز، ممكن است هزينه‌ها بالا برود.

§         راه‌اندازي و تنظيمات اوليه آن مي‌تواند دشوار باشد.

§         اصطلاحات فني و تعداد انتخاب‌ها مي‌تواند گمراه‌كننده باشد.

تجهيزات مورد نياز

اترنت با سرعت 10Mbps  و  100Mbps و 1000Mbps موجود است و بيشتر كارت‌هاي شبكه مي‌توانند با هر سه سرعت كار كنند، اما امروزه دليلي ندارد از كارت‌هاي 10Mbps  استفاده كنيد. و در بسياري از مواقع تقريباً پيدا كردن كارت‌هاي 10 Mbps  غيرممكن است. براي وصل كردن كارت‌هاي شبكه نيز دو نوع كابل وجود دارد كه عبارتند از كابل هم‌محور (coax) و كابل زوجي به هم تابيده (UTP) كه اولي تقريباً منسوخ شده و امروزه از UTP در انواع Cat5e ،Cat5 و Cat6 استفاده مي‌شود. كابل UTP كابلي است متشكل از 8 سيم باريك‌ دو بدو به هم تابيده ، شبيه به سيم تلفن است. به دو سر اين سيم كانكتور يا jack مي‌زنند كه به RJ54 موسوم است. يك سر اين سيم به كارت شبكه كامپيوتر و سر ديگر آن به دستگاهي وصل مي‌شود به نام سوييچ .

تمام كامپيوترهاي موجود در يك شبكه، از طريق كابل‌هايUTP  به سوييچ متصل هستند و سوييچ جاي تك‌تك كامپيوترها را مي‌داند. بنابراين وقتي كامپيوتري اطلاعاتي را براي كامپيوتر ديگر ارسال مي‌كند، اين ارسال در واقع به واسطه سوييچ تبادل مي‌شود. يعني سوييچ اطلاعات را از كامپيوتر مبدا مي‌گيرد و به كامپيوتر مقصد تحويل مي‌دهد. سوئيچ‌ها اندازه‌هاي مختلفي دارند و اين اندازه از روي تعداد پورت‌شان (يعني تعداد كامپيوتري كه مي‌توان به آنها وصل كرد) مشخص مي‌شود. سوئيچ‌هاي 4 پورتي، 8 پورتي، 16 پورتي، 24 پورتي و بالاتر در بازار موجود مي‌باشند. براي يك شبكه كوچك خانگي، معمولاً يك سوييچ 8 پورتي يا احتمالاً 16 پورتي كافي است.

اگر دوست نداريد سيم‌هاي شبكه كف اتاق را بپوشانند، مي‌توانيد سيم‌ها را از كانال‌هايي عبور دهيد موسوم به duct كه روي ديوار نصب مي‌شوند. سيم‌ها داخل داكت قرار مي‌گيرند و در محل استقرار كامپيوتر، از داكت بيرون مي‌آيند و به كارت شبكه كامپيوتر متصل مي‌شوند. اگر بخواهيد كار را از اين هم تميزتر انجام دهيد، مي‌توانيد روي ديوار، پريز‌هاي مخصوص شبكه (موسوم به keystone ) را نصب كنيد و با كابل‌هاي آماده (موسوم به patch cord )كارت شبكه را به پريز متصل نماييد. بد نيست بدانيد كه براي وصل كردن فقط دو كامپيوتر به يكديگر نيازي به سوييچ نيست و كافي است از طريق يك كابلUTP  مخصوص موسوم به crossover مستقيماً كارت شبكه دو كامپيوتر را به هم وصل كنيد.

نتيجه‌گيري
در اين مقاله نحوه اتصال دو يا چند كامپيوتر و چاپگر به يكديگر و تشكيل يك شبكه محلي را فرا گرفتيد. تأكيد اصلي مقاله بر انجام تنظيمات نرم‌افزاري ويندوز بود. اگر هنوز با مباني شبكه آشنايي نداريد يا بعضي مفاهيم برايتان ناآشنا هستند مي‌توانيد به مقالات مقدماتي موجود در همين سايت مراجعه فرماييد.

جدول زير انواع کابل های UTP را نشان می دهد :